اگر به محله های قدیمی رشت سری بزنید بنا های تاریخی با فرهنگ معماری گذشتگان را مشاهده می کنید . برخی از این بنا های بسیار قدیمی در محله هایی واقع شده اند که روزگارانی گذر های پر رونق داد و ستد و تجارت را از آن خود کرده بودند. یکی از همین بنا های منحصر به فرد و بسیار زیبا مسجد حاج صمدخان، که جزو همین مکان های اصلی رفت و آمد بازاریان و تاجران شهر جهت داد و ستد در گذشته بوده، است. مسجد حاج صمدخان با معماری و گچ بری های بی نظیرش از گذشته این شهر حکایت های فراوانی دارد. اگر علاقه مند به گشت و گذار در مسجدی قجری در دل یکی از محله های بسیار قدیمی رشت هستید در این مقاله همراه ما باشید تا با ویژگی ها و زیبایی های بی نظیر آن آشنا شوید. اگر شما هم جذب این مسجد تاریخی شده اید و می خواهید که از آنجا بازدید کنید بهتر است که بلیط خود را از سایت های معتبر خریداری و تهیه کنید که ما گیلان تخفیف را به شما پیشنهاد می کنیم.
شهر رشت از قدیمی ترین مناطق مسکونی ایران به شمار می رود که قدمت آن را به دوره ساسانی مربوط می دانند. در گذشته و به طور دقیق تر مصادف با عصر قاجاریه، این منطقه به 9 محله تقسیم می شد. استاد سرا، صیقلان، خمیران، بازار، کیاب و… نام برخی از آن هاست. چمارسرا نیز عنوان ناحیه ای سرسبز و خوش آب و هوا در محله کیاب رشت است. این نقطه هنوز هم بافت تاریخی و قدیمی خود را حفظ کرده و بین گردشگران از اهمیت و محبوبیت جالب توجهی برخوردار است. مسجد چمار سرا از معروف ترین دیدنی های آن جا محسوب می شود؛ که در ادامه همین قسمت از مجله گیلان تخفیف به معرفی کامل تری از ان خواهیم پرداخت.
تاریخچه مسجد چمار سرا
نخستین مرتبه ساموئل گوتلیب گملین، جهانگرد سرشناس روس که همراه با یک گروه در زمان، پادشاهی کریم خان زند به کشور مان آمده بود، از این عبادت گاه به طور واضح نام برد. او در فاصله بین سال های 1149 تا 1153 شمسی در نقاط مختلف رفت و آمد داشت و کتاب خود را، که با نام «سفر به شمال ایران» شناخته می شود، به چاپ رسانید. در همین کتاب از مسجد معروف چمار سرا صحبت کرد. بنا بر تطابق اطلاعات او و اسناد تاریخی دیگر در استان گیلان قدمت سازه تقریبا 250 سال حدس زده می شود. همین مطالب ادعا دارند که گنبد اولیه مسجد به شکل دیگری بوده و چندین سال بعد مورد بازسازی قرار گرفت و یا به طور کلی تغیر یافت. هرچند صحت این سخن اثبات نشده اما از پررنگ ترین گفته هایی ست که بین اهالی هم تا حدودی پذیرفته شده است.
نقشه و معرفی بخش های مختلف مسجد چمار سرا
معماری این بنا ساده است و با در نظر گرفتن الگو های مسجد سازی در اسلام که باید مکانی به دور از تجمل باشد، آن را ساخته اند. تنها نکته قابل اشاره پنجره هایی هستند که در تعداد زیاد و با فاصله ای کم از یکدیگر قرار گرفته اند. نظم و شکل یکسان آن ها به علاوه ترکیب تزئینات آجری آبی رنگ، از بیرون نمای خارجی زیبایی برای مسجد پدید آورده است. این سازه هنوز با اینکه عمر طولانی را پشت سر گذاشته سالم و استوار دیده می شود. بر روی تنها مناره، آیاتی از قرآن نوشته شده که از فاصله دور خیلی واضح نیست. این اثر ارزشمند در مقام مقایسه با سایر مساجد چندان وسیع و بزرگ به حساب نمی آید؛ با این حال از مهم ترین ابینه تاریخی شهر رشت است.
جاذبه های نزدیک به مسجد چمار سرا
در یک روز با یک برنامه ریزی مناسب می توانید از چند مورد از جاذبه های محله قدیمی چمارسرا دیدن کنید. گیلان تخفیف این اطمینان را می دهد که با یکی از زیباترین مناطق شهر رو به رو خواهید بود. بقعه دانای علی، که برای گیلانی ها از ارزش و اهمیت فوق العاده ای برخوردار است در همین محوطه جای دارد. از او تحت عنوان عارفی بزرگ و فرزانه یاد می شود که در عصر خود در حکمت سرآمد همه بود. بیان شده که در بین سال های 1230 تا 34 قمری، مصادف با دوره قاجار میرزا خسرو خان گرجی دستور ساخت پلی خشتی بر روی رودخانه گررود را داد. هم اکنون تنها پایه های کهن سال آن باقی مانده و بر روش پلی جدید ساخته اند. در هر صورت این سازه هنوز هم اهمیت خود را به عنوان یکی از دیدنی های چمارسرا حفظ کرده است. علاوه بر آن تنها یخچال طبیعی بازمانده شهر هم در محدوده همین محل به چشم می خورد.
شرایط بازدید از مسجد چمار سرا و آدرس و نحوه دسترسی
در هر ساعت و هر روز که اراده کنید می توانید از این اثر بازدید بفرمایید. برای رسیدن به آن جا تنها به یک بلیط اتوبوس رشت نیازمند هستید. مردم هنوز هم در این مسجد گرد هم جمع می شوند و نماز جماعت برگزار می کنند و فضا همچنان به فعالیت خویش مشغول است.از هر گوشه ای از شهر که حضور داشته باشید می توانید با تاکسی و یا خودرو شخصی خود را به محله چمارسرا در خیابان طالقانی برسانید.
تاریخچه مسجد حاج صمدخان
مسجد حاج صمدخان به اواخر دوره قاجار برمی گردد که در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ این اثر در قالب یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. در سال ۱۳۳۴ هجری قمری این مسجد توسط صمدخان تاجرباشی شیروانی ایجاد شده که به عنوان چهارمین مکان تاریخی رشت و همینطور دومین مسجد تاریخی به شمار می رود. که در سال ۱۳۸۸ مسجد حاج صمدخان به کمک مردم مورد مرمت قرار گرفت. به علت اینکه این مسجد در محله باقر آباد قرار گرفته است معروف به مسجد باقراباد هم شهرت دارد. حاج صمدخان که از شیروان به رشت سفر کرده بود تا آخر عمر هم در رشت زندگی کرد. حاج صمدخان علاوه بر ساخت این مسجد، در زمانه خود یک کاروانسرا و چندین مغازه را نیز هم وقف کرده بود. هنوز هم از این مسجد تاریخی نمازگزاران بهره می برند و در آن به مراسم آیینی و مذهبی می پردازند.
نقشه و معرفی بخش های مختلف مسجد حاج صمدخان
مسجد حاج صمدخان در خیابان سعدی رشت در محله باقرآباد واقع شده است. از چند جهت می توانید به این مسجد بروید، زیرا این مسجد دارای دو درب است که یکی از آن به شمال محله و دیگری به جنوب آن باز می شود. این مسجد زیربنایی به مساحت ۴۵۰ متر مربع دارد که به حیاط از چهار طرف راه دارد. با گچ بری های بسیار زیبا در سر ورودی مسجد حاج صمدخان، نام مسجد و سال ساخت آن حکاکی شده است، همچنین دارای دیوارهای بلند قرمز رنگ است که حیاط مسجد را احاطه کرده اند. این مسجد دارای حیاطی بسیار بزرگ و باصفا بوده و باغچه هایش با گل کاری های منظم و درختچه های بسیار زیبا آراسته شده است که در نگاه اول شما را جذب خود می کند. درست است که امروزه حیاط مسجد آسفالت شده است اما این گونه گمان می شود، مسجدی که در ۱۰۸ سال پیش ساخته شده باید با سنگ های گرد رودخانه ای کف حیاط مورد پوشش قرار گرفته باشد. مسیر های سیمانی شکلی شما را به سمت ساختمان اصلی هدایت می کند. زیباترین بخش این مسجد حوض قدیمی بسیار زیبای وسط فضای سبز حیاط است که با کاشی های فیروزه ای دوره قاجار مزین شده و باعث شده است چشم اندازی زیبا به وجود آید. اگر که به داشتن اطلاعات دیگری از این مسجد علاقه مند هستید بهتر است که از مجله گیلان تخفیف کمک بگیرید تا با بخش های مختلف آن هم آشنا شوید.
در مرکز حیاط باصفا و روبروی گنبد مسجد خودنمایی سردیس را مشاهده می کنید. این سردیس مطابق با نوشته، به مناسبت یکصد و دومین سال وقف مسجد ایجاد و مورد نصب قرار گرفته است و باید عنوان کرد که اولین مسجد گنبد دار در رشت مسجد حاج صمدخان است. مسجد دارای دو طبقه است، طبقه اول که از مساحتی برابر کل بنا برخوردارست، برای آقایان در نظر گرفته شده است و طبقه دوم که یک چهارم طبقه اول را شامل می شود برای خانم ها قرار گرفته است. همینطور گنبدی بر بالای بام وجود دارد که بر روی چهار ستون مرکزی صحن مسجد بار آن قرار گرفته است. سطح بام آن در گذشته از نمای آجری برخوردار بوده است که حد فاصل آن ها توسط سیمان و بند کشی، بوده اما هم اکنون توسط سیمان سفید پوشش داده شده است.
فضای داخلی و معماری مسجد حاج صمدخان
از مساجد منحصربه فرد در رشت مسجد حاج صمد خان است که به سبک کلیسا ساخته شده است. اوج هنر معماری و تزئینات داخلی را می توانید در طبقه اول آن مشاهده کنید. گنبد این مسجد دیدنی را چهار ستون ۵ متری، که دارای سر ستون های گچ بری شده ای هستند، نگه داشته اند. این مسجد محرابی به مساحت ۲۴ متر مربع دارد و مربع شکل است که اطراف آن را گچ بری های بسیار زیبا احاطه کرده اند. دو کتیبه در محراب این مسجد وجود دارد. روی کتیبه ای که قسمت راست واقع شده است موقوفات این مسجد نگاشته و روی کتیبه سمت چپ، در نیایش و ستایش خداوند شعری نوشته شده است، و هم چنین روی دو سنگ مرمر که در اطراف محراب وجود دارد تاریخ ساخت این مسجد حکاکی شده است. اوج هنر خراطی دوره قاجار را می توانید بر منبر این مسجد مشاهده کنید. شمسه های این منبر فاقد هر گونه پیچ فلزی یا میخ است. این منبر در سال 1335 توسط علی نقی بادکوبه‌ای و هم چنین حاج بابا ولد کربلایی ساخته شده است.
شرایط بازدید مسجد حاج صمدخان و آدرس و نحوه دسترسی به مسجد حاج صمدخان
بازدید از مسجد حاج صمدخان به شرایط ویژه ای نیاز ندارد و شما هر زمان که مایل بودید می توانید از این مسجد تاریخی و منحصر به فرد دیدن کنید و حس معنوی مطلوبی را در خود ایجاد کنید.همانطور که در بالا ذکر شد این مسجد در رشت و خیابان سعدی کوی باقرآباد واقع شده که دارای پلاک ۲۹ است. نحوه دسترسی به آن بسیار ساده است؛ شما می توانید با خودروی شخصی تان یا تاکسی های درون شهری به آنجا بروید و هم چنین می توانید بلیط اتوبوس رشت را تهیه کرده و سفری آسوده را تجربه کنید.
